طرحواره درمانی می‌تواند به شما کمک کند تا در مسائل عاطفی خود دچار مشکل نشوید و مشکلاتی که از کودکی ذهن شما را درگیر کرده است، درمان کنید. ادغام چند روش قدیمی باعث وجود طرحواره درمانی می‌شود که راه درمانی طولانی‌مدت است.

در سال ۱۹۸۰ شخصی به نام جفری یانگ که یک روان‌شناس و روان‌درمانگر آمریکایی است با مشاهدات خود این روش را ابداع کرد. این روش با گذشت حدود نیم قرن هنوز هم بسیار پرطرفدار است و می‌تواند مشکلات اختلال شخصیتی و ارتباطی شما را برطرف کند. کودکانی که شاهد طلاق پدر و مادر خود بوده‌اند یا پدر و مادر خود را از دست داده‌اند یا کودکانی که مورد تنبیه قرار گرفته‌اند، دچار طرحواره‌های ناگواری می‌شوند. در ادامه روش‌های خلاقانه طرحواره درمانی را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

بیشتر بخوانید: طرحواره درمانی برای چه کسانی مناسب است؟ 

معرفی انواع طرحواره‌ها

طرحواره‌ها به دو نوع سازگار و ناسازگار تقسیم می‌شوند. طرحواره‌های ناسازگار باعث می‌شوند، فرد ارتباط خوبی با جامعه نتواند برقرار کند. در ادامه با برخی از طرحواره‌های ناسازگار آشنا می‌شوید.

انزوای اجتماعی

در این طرحواره فرد احساس می‌کند که از جامعه دور است و با دیگران تفاوت‌هایی دارد یا اصلاً به این جوامع تعلق ندارد.

 محرومیت هیجانی

دلیل به وجود آمدن این طرحواره احساس ناکافی بودن است. این افراد از نظر عاطفی دچار مشکل هستند. سه نوع محرومیت هیجانی وجود دارد که عبارتند از:

• محرومیت از همدلی
• محرومیت از محبت
• محرومیت از حمایت
• طرحواره شرم و نقض

این افراد اعتمادبه‌نفس پایینی دارند و دائماً خود را با بقیه مقایسه می‌کنند، همچنین کسی نمی‌تواند از آن‌ها انتقاد کند، زیرا آدم انتقادپذیری نیستند.

طرحواره رهاشدگی

این افراد دچار ترس از رها شدن هستند و هیچ‌گاه نمی‌توانند برای دیگران تکیه‌گاه خوبی باشند و فکر می‌کنند که اطرافیان آن‌ها را رها می‌کنند.

 طرحواره وابستگی

افرادی که دارای وابستگی هستند، نمی‌تواند بدون کمک کسی کاری را انجام دهند و وابستگی زیادی به آدم‌ها دارند.

 طرحواره تایید طلبی

این گروه از افراد همیشه به دنبال جلب توجه دیگران هستند و کاری را انجام می‌دهند که بدانند حتماً در معرض توجه هستند. این افراد شخصیتی حسود دارند و هیچ‌گاه از خوبی افراد صحبت نمی‌کنند.

 طرحواره شکست

این دست از افراد فکر می‌کنند که از افراد دیگر ضعیف‌تر هستند و استعداد کافی ندارند، همچنین این افراد فکر می‌کنند که مدام شکست خواهند خورد.

طرحواره‌های درمانی برای چه افرادی مناسب است؟

طرحواره درمانی برای چه کسانی مناسب است؟ معمولا شما برای درمان مشکلات خود به یک روانشناس مراجعه می‌کنید تا  مشخص شود که کدام درمان برای شما و مشکلاتی که دارید، مناسب‌تر است. این موضوع درباره طرحواره درمانی نیز صدق می‌کند. روش‌های خلاقانه طرحواره درمانی برای افرادی مناسب است که مسائل حل نشده‌ای از دوران کودکی خود دارند و این مسائل باعث آزار آن‌ها می‌شود.

از چه تکنیک‌های در طرحواره درمانی استفاده می‌شود؟

درمانگران طرحواره از چندین تکنیک در طول دوره درمان شما استفاده می‌کنند و بر اساس بیماری که دارید، برایتان درمان خاصی را در نظر می‌گیرند. اگر درمان شما کارآمد نیست، حتماً این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. می‌توان گفت بخش مهم درمان شما به ارتباط شما با درمانگرتان مربوط می‌شود. پس اگر نتوانید با پزشک خود ارتباط برقرار کنید و احساس راحتی با او نداشته باشید، کل زحمات شما به باد می‌رود. دو عنصر مهم در بسیاری از طرحواره‌ها وجود دارد که عبارتند از:

1. رویارویی همدلانه
2. باز والدگری حد و مرزدار

 روش‌های خلاقه در طرحواره درمانی

در این بخش تکنیک‌هایی را به شما معرفی می‌کنیم که در طرحواره‌ درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند:

 هیجانی

این تکنیک به شما کمک می‌کند تا با احساسات خود مقابله کنید. همچنین هیجانات را به طور کامل تجربه کنید. از تکنیک‌های هیجانی متداول می‌توان به تجسم هدایت شده و ایفای نقش اشاره کرد.

 بین ‌فردی

در این روش از روش‌های خلاقانه طرحواره درمانی شما روابط خود را بررسی می‌کنید. در تکنیک بین فردی امکان حضور افراد نزدیک به شما وجود دارد.

 شناختی

در این روش شما افکار مضر خود را به چالش می‌کشید و با کمک پزشک خود به بررسی تجربه‌هایی که از زندگی کسب کرده‌اید، می‌پردازید. طی انجام این تکنیک احتمال اینکه شما به نفع یک طرحواره یا ضرر طرحواره دیگری صحبت کنید، وجود دارد.

 رفتاری

در این روش درمانی شما برای تغییر الگوهای رفتاری خود باید روی مهارت ارتباطی خود کار کنید و پزشک برای این کارها به شما تمریناتی خواهد داد.

کتاب روش‌های خلاقانه طرحواره درمانی

کتاب روش‌های خلاقانه طرحواره درمانی اثر جیلیان هیث است که می‌توان آن را مجموعه‌ای بی‌نظیر از نوآوری‌های بالینی در طرحواره درمانی معرفی کرد که به‌صورت انسجام ‌یافته و کاملاً هماهنگ این روش‌ها و تکنیک‌های درمانی را بیان کرده است. در 20 فصل این کتاب وضعیت پژوهشی، مسیرهای پیش رو در آینده و نوآوری در اختیار درمانگران قرار می‌گیرد. در پایان کتاب نیز 7 پیوست وجود دارد که در آن پرسشنامه‌هایی مطرح شده که می‌توانند راهنمایی تاثیرگذار باشند.

سخن نهایی

طرحواره درمانی را می‌توان یکی از روش‌های جدید برای درمان مشکلات روانی و رفتاری معرفی کرد. معمولا طرحواره‌ها در سال‌های نخست فرد شکل می‌گیرد. افراد برای اینکه بدانند دچار کدام طرحواره شده‌اند و چگونه می‌توانند درمان شوند یا اینکه روش‌های خلاقانه طرحواره درمانی برای او کدام است، باید یک مشاوره با پزشک داشته باشند. مشاوره با پزشک به شناسایی و درمان طرحواره فرد کمک می‌کند.