فصل تابستان فرا رسیده و زمان آن است که به تفریح، گردش و سفر با دوستان دوست‌داشتنی‌مان، یعنی حیوانات خانگی بپردازیم. اما آیا تا به حال به این فکر افتاده‌اید که گرمای تابستان چه تاثیری بر سلامتی آنها می‌گذارد؟ آیا می‌دانید که دمای بالای ماشین چه خطراتی برایشان دارد، شاید تصور کنید که اگر آنها را برای مدت کوتاهی در ماشین با شیشه‌های پایین رها کنید، هیچ اتفاقی نخواهد افتاد، اما این تصور کاملاً اشتباه است! همچنین، آیا می‌دانید در صورت گرمازدگی حیوان خانگی‌تان، اولین اقدامات درمانی مناسب چیست؟ آیا باید از آب سرد استفاده کنید یا آب معمولی؟
در ادامه به برخی نکات کلیدی و روش‌هایی اشاره می‌کنیم که می‌توانند در این زمینه مفید باشند:
تأمین آب کافی
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های مراقبت از حیوانات خانگی در فصل گرما، اطمینان از دسترسی آنها به آب تازه و کافی است. حیوانات باید بتوانند به طور مداوم به آب دسترسی داشته باشند تا از کم‌آبی بدن جلوگیری شود.
فراهم کردن سایه و مکان خنک
حیوانات خانگی نیاز به محیطی خنک و محافظت‌شده از تابش مستقیم آفتاب دارند. اطمینان از اینکه حیوان شما دسترسی به سایه یا یک مکان خنک دارد، به ویژه در ساعات گرم روز، ضروری است.
جلوگیری از ورزش شدید در گرما
ورزش‌های شدید در هوای گرم می‌تواند برای حیوانات خطرناک باشد. بهتر است فعالیت‌های بدنی حیوان خانگی خود را در ساعات خنک‌تر روز، مانند صبح زود یا عصر، برنامه‌ریزی کنید.
محافظت از پنجه‌ها
سطوح داغ مانند آسفالت می‌توانند پنجه‌های حیوانات خانگی را بسوزانند. سعی کنید حیوان خانگی خود را از راه رفتن بر روی سطوح داغ دور نگه دارید و همیشه از دمای سطوحی که حیوان بر روی آن قدم می‌زند آگاه باشید.
توجه به نشانه‌های گرمازدگی
نشانه‌های گرمازدگی می‌تواند شامل نفس‌نفس زدن شدید، بی‌حالی، استفراغ، و افزایش بزاق باشد. اگر متوجه هر یک از این نشانه‌ها شدید، بلافاصله حیوان خود را به مکانی خنک منتقل کرده و با دامپزشک تماس بگیرید.
به روز رسانی واکسیناسیون و مراقبت‌های دوره‌ای
در فصل گرما، حیوانات ممکن است بیشتر در معرض انگل‌های خارجی، بیماری‌ها و آفات مانند کک و کنه قرار بگیرند. اطمینان از اینکه حیوان خانگی شما تمام واکسن‌های لازم را دریافت کرده و محافظت‌های لازم در برابر آفات را دارد، می‌تواند به حفظ سلامت آنها کمک کند.
گرمازدگی چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟
گرمازدگی زمانی رخ می‌دهد که دمای محیطی بسیار بالا باشد و در نتیجه دمای بدن حیوان از حد طبیعی خود بیشتر شود؛ این حالت به نوعی شبیه به تب است، اما بدون وجود عامل عفونی. تحمل گرما در حیوانات مختلف متفاوت است؛ برای مثال، پرندگان و خزندگان ممکن است نسبت به جوندگان و خرگوش‌ها گرما را بهتر تحمل کنند. همچنین خوب است بدانیم گاهی ممکن است رفتارهای عجیب حیوانات خانگی از گرما نشات بگیرد.
اثر گرمازدگی بر حیوانات
گرمازدگی می‌تواند بر همه‌ی حیوانات تأثیر بگذارد، چه دارای مو و خز باشند، چه پردار یا دارای فلس. هر حیوانی دمای بدن طبیعی خاص خود را دارد که نباید از آن فراتر رود، اما حساسیت آنها به گرما متفاوت است؛ به طور مثال، همستر‌ها بسیار حساس‌تر هستند.
گرمازدگی در سگ‌ها
سگ‌ها برخلاف انسان‌ها توانایی تعریق ندارند و تنها تعداد اندکی غده عرق در پنجه‌ها و بینی خود دارند که در خنک کردن بدن‌شان چندان مؤثر نیستند. به جای آن، سگ‌ها برای از دست دادن حرارت اضافی بدن‌شان، با دهان باز نفس‌نفس می‌زنند، که به اصطلاح به این حالت “له له زدن” می‌گویند. این روش تنفس به آنها کمک می‌کند تا تا حدی از دمای بدن‌شان بکاهند.
علائم گرمازدگی در سگ
گرمازدگی می‌تواند با علائم مختلف و خطرناکی در سگ بروز پیدا کند که شناسایی به موقع آنها بسیار مهم است. در ادامه به برخی از این نشانه‌ها اشاره شده است:
- کاهش توجه و پاسخ به محرک‌های محیطی: حیوان ممکن است به دستورات واکنش نشان ندهد یا کمتر به محیط اطراف خود توجه کند.
- تنفس دشوار و له له زدن زیاد: حیوان به شدت نفس‌نفس می‌زند تا خود را خنک کند.
- گیجی: حیوان ممکن است علائم گیجی نشان دهد و نتواند به درستی حرکت کند.
- دمای بدن بالاتر از حد طبیعی
- بی‌قراری و سروصدا کردن
- سندرم پای بی‌قرار: حیوان ممکن است به طور مداوم حرکت کند و نتواند آرام بگیرد.
- تغییر رنگ لثه‌ها و زبان از قرمز روشن به آبی یا بنفش
- اسهال و استفراغ، گاهی اوقات خونی
- افزایش ضربان قلب و نبض سریع
- کاهش دفع ادرار یا عدم دفع ادرار
- بینی خشک، در حالی که معمولاً کمی رطوبت دارد
- افزایش ترشحات بینی که غلیظ و چسبناک‌تر از حالت عادی است
- چشم‌ها حالت خیره و متعجب دارند
- لرزش در حیوان
- تشنج و کما
این علائم هشدار دهنده‌اند و نشان می‌دهند که حیوان نیاز به توجه فوری دارد. در صورت مشاهده هر یک از این نشانه‌ها، بلافاصله به دامپزشک مراجعه کنید.
درمان گرمازدگی در سگ‌ها
برای درمان گرمازدگی در سگ‌ها، ابتدا باید دمای بدن آنها را پایین آورد. اقدامات موثر عبارتند از:
- انتقال به محیط خنک: سگ را به محیطی خنک‌تر که دارای سایه و تهویه مناسب است منتقل کنید.
- مرطوب کردن محیط اطراف: محیط اطراف سگ را خیس کنید تا به خنک‌سازی کمک کند.
- اسپری آب و استفاده از پنکه: بدن سگ را با آب اسپری کنید و اجازه دهید پنکه آن را خشک کند.
- استفاده از آب در فضای باز: اگر دسترسی به دریاچه یا استخر کوچک دارید و نژاد سگتان بزرگ است، می‌توانید برای خنک‌سازی از آن استفاده کنید.
- استفاده از حوله خیس: حوله‌ای خیس را برای مدت حداکثر ۵ دقیقه روی نواحی حساس مانند بین پاها، پدهای کف پا، شکم، زیر بغل و دور گردن قرار دهید.
گرمازدگی در گربه‌ها
گربه‌ها را می‌توان به نوعی موجودات تکامل یافته‌ای دانست که به زندگی در شرایط کم‌آبی عادت دارند، زیرا آنها ریشه‌هایی در حیوانات بیابانی دارند. با این حال، گربه‌ها غالباً کمتر به سمت آبخوری گرایش دارند، که این موضوع می‌تواند آنها را به خصوص در هوای گرم در معرض خطر گرمازدگی قرار دهد پس بهتر است نکات نگهداری از گربه‌های خانگی را بدانیم.
علائم گرمازدگی در گربه‌ها
علائم گرمازدگی در گربه‌ها ممکن است شباهت‌هایی به آنچه در سگ‌ها مشاهده می‌شود داشته باشد، اما معمولاً خفیف‌تر است و ممکن است به سادگی مورد توجه قرار نگیرد. این علائم شامل:
- بی‌قراری و حرکت زیاد
- دراز کشیدن بیش از حد
- کف کردن دهان
- خونریزی از بینی
مکانیزم‌های خنک‌کننده در سگ‌ها و گربه‌ها
سگ‌ها و گربه‌ها حرارت اضافی بدن‌شان را از طریق تبخیر از سطح بدن دفع می‌کنند، که به آن خنک‌سازی تبخیری گفته می‌شود. سگ‌ها این کار را با نفس‌نفس زدن انجام می‌دهند و گربه‌ها با لیسیدن بدن خود. اما این روش‌ها تا زمانی مؤثر هستند و در شرایط بالای رطوبت 80% دیگر چندان کارآمد نیستند.
درمان گرمازدگی در گربه‌ها
اولین و مهم‌ترین گام برای رسیدگی به یک گربه دچار گرمازدگی، پایین آوردن دمای بدن آن است. برای هر حیوانی، سه اصل زیر در درمان گرمازدگی موثرند:
- فراهم کردن سایه: حیوان را به مکانی خنک و دور از تابش مستقیم خورشید منتقل کنید.
- استفاده از آب و جریان هوا: بدن حیوان را با آب خنک مرطوب کنید و اطمینان حاصل کنید که جریان هوا به خوبی بر بدن آن می‌وزد تا سرعت خنک‌شدن افزایش یابد.
- مراجعه سریع به دامپزشک: پس از انجام اقدامات اولیه، فوراً حیوان را به دامپزشک ببرید تا ارزیابی‌های لازم و درمان‌های بیشتر انجام شود.
این اقدامات می‌توانند در نجات جان حیوان شما در مواجهه با گرمازدگی نقش حیاتی داشته باشند.
گرمازدگی در پرندگان
پرندگان و خزندگان نسبت به برخی دیگر از جانداران تحمل بیشتری به گرما دارند. با این حال، این به آن معنا نیست که نباید به آنها تهویه مناسب و آب تازه داد. پرندگان معمولاً در دمای بین ۲۶.۵ تا ۲۹.۵ درجه سانتی‌گراد دچار علائم گرمازدگی می‌شوند.
علائم گرمازدگی در پرندگان
- تنفس با دهان باز: پرندگان برای خنک کردن خود ممکن است دهان خود را باز نگه دارند.
- دور نگه داشتن بال‌ها از بدن و حالت پف‌دار بدن: این حالت ممکن است شبیه به افتادگی بال‌ها باشد.
- بالا و پایین بردن گلو (Gular flipping): این یک تلاش برای نفس کشیدن است.
- عدم پاسخ به محرک‌های محیطی مانند صدا
- بی‌قراری و اضطراب
- پرخاشگری
- چشمان خیره و براق (Glassy eyed stare)
- رفتاری غیرمعمول نسبت به حالت همیشگی
- عدم استفاده از نشیمنگاه
- نشستن در کف قفس
- زمین‌گیری و تشنج
- تکان‌های زیاد سر
- تاب خوردن بدن
این علائم هشداری هستند که نشان می‌دهند پرنده شما ممکن است دچار گرمازدگی شده و نیاز فوری به مراقبت‌های دامپزشکی دارد. اطمینان از دسترسی به محیطی خنک و آب تازه می‌تواند در پیشگیری از این شرایط کمک‌کننده باشد.
درمان گرمازدگی در پرندگان
برای مقابله با گرمازدگی در پرندگان، اولین و مهم‌ترین قدم انتقال پرنده به مکانی خنک‌تر، آرام و با تهویه مناسب است تا استرس بیشتری به آن وارد نشود. در ادامه، روش‌های استفاده از آب برای کمک به پرنده آورده شده است:
- اسپری و مرطوب‌سازی: پرنده را به آرامی اسپری کنید تا پرها و پوست آن خیس شوند.
- فرو بردن پاها در آب: پاهای پرنده را در آب با دمای اتاق فرو ببرید تا به تدریج خنک شود.
- حمام در دمای اتاق: اجازه دهید پرنده در آب با دمای اتاق بدون استرس و به آرامی حمام کند.
- پیچیدن در حوله خنک: پرنده را در حوله‌ای خنک بپیچید و فوراً برای درمان بیشتر به دامپزشک ببرید.
این اقدامات می‌توانند به تسکین علائم گرمازدگی در پرندگان کمک کنند و زمانی را برای شما فراهم آورند تا پرنده خود را به مراقبت‌های تخصصی دامپزشکی برسانید.
با دنبال کردن این راهنمایی‌ها، می‌توانید به حیوان خانگی خود کمک کنید تا یک تابستان امن و خوشایند را تجربه کند. همیشه برای راهنمایی‌های دقیق‌تر و شخصی‌تر، با دامپزشک خود مشورت کنید.
